تحقیقی در مورد ضررهای مختلف مواد مخدری که به صورت تفریحی مصرف می‌شوند، در انگلستان، انجام شده است که در آن از روش تجزیه و تحلیل تصمیم چند معیاری یا (MCDA) بهره گرفته‌اند؛ این روشی است که در آن از دانش و تجربه چند متخصص مربوطه استفاده می‌شود تا ضررهای واقعی و مربوطه را ارزیابی کنند.
در این تحقیق، قصد بر این بود که ضررهای مواد مخدر در مقیاس‌های مختلفی از جمله مشکلاتی که در اثر مصرف به شخص وارد می‌شود و مشکلاتی که برای اطرافیان آنها ایجاد می‌گردد، همچنین، اثرات آن در مقیاسی وسیع‌تر و در جوامع داخلی و جهانی، بررسی گردد.
نشان دادن ارتباط مضرات مواد مخدر با یکدیگر، امکان ارزیابی عینی و آگاهانه‌تر از آسیب‌های آنها را به صورت فردی و در ارتباط با کنترل‌های کنونی آنها فراهم می‌سازد. به دلیل طیف گسترده‌ای از راه‌هایی که مواد مخدر می‌توانند ایجاد آسیب کنند، از ضررهای ذاتی مواد مخدر گرفته تا هزینه‌های اجتماعی و مراقبت‌های بهداشتی، انجام این مهم، کار آسانی نیست.
در این پژوهش، به جهت تصحیح این مضرات، با بهره‌گیری از روش MCDA مروری بر عوارض مواد مخدر انجام شد. این فناوری با موفقیت توانسته است به کمک تصمیم‌گیرانی بیاید که باید با مسائل پیچیده‌ای که از عوامل زیادی تاثیر می‌گیرند، روبه‌رو شوند؛ از جمله ارزیابی سیاست‌های دفع زباله‌های هسته‌ای (appraisal of policies for disposal of nuclear waste).
شانزده معیار آسیب توسط شورای مشورتی بریتانیا (the UK advisory Council) در مورد سوءاستفاده از مواد مخدر شناسایی شد که 9 تای آن مربوط به آسیب‌هایی است که یک ماده‌ی مخدر در فرد ایجاد می‌کند و هفت معیار دیگر مربوط به آسیب‌هایی است که برای دیگران در بریتانیا و خارج از آن ایجاد می‌کند.
مواد مخدر از جهت آسیب‌رسانی از صفر تا صد نمره‌دهی شدند؛ به طوری که عدد 100 نشاندهنده‌ی آسیب‌زاترین ماده‌ی مخدر در یک معیار خاص است و متعاقباً بین معیارها وزن داده می‌شد.
این تحقیق چه چیزی را نشان می‌دهد؟
این گزارش نشان داد که هروئین (heroin)، کراک کوکائین (crack cocaine) و متآمفتامین (methamphetamine) بیشترین آسیب را به افراد مصرفکننده می‌زنند (به ترتیب با نمرات 34، 37 و 32) و الکل (alcohol)، هروئین و کراک کوکائین دارای بیشترین آسیب برای دیگران (اطرافیان) هستند (به ترتیب با نمرات 46، 21 و 17). و در کل، الکل آسیب‌زاترین ماده بود (با مجموع نمرات 72)، هروئین (با مجموع نمرات 55) و کراک کوکائین (با مجموعه نمرات 54) در مکانهای دوم و سوم قرار داشتند. همچنین، نشان داد که شرایط قانونی بیشتر این مواد، ارتباط کمی با میزان آسیب آنها دارد.
این تحقیق چه چیزی را مشخص نمی‌کند؟
این گزارش سطوح قانونی مواد را مورد توجه قرار نداده است. غیر قابل انکار است که این موضوع دارای تاثیراتی بر سطوح آسیب‌زایی این مواد خواهد بود. قانونی بودن دسترسی به الکل بدین معناست که نسبت به مواد دیگر، افراد بیشتری به آن دسترسی دارند که طبیعتا این موضوع بر میزان آسیب‌زایی آن مؤثر خواهد بود.
در مقابل، تحت کنترل بودن بسیاری از مواد، سطح آسیب آنها را افزایش می‌دهد – مثلا تولید کنترل‌نشده، منجر به آلودگی شیمیایی می‌گردد و قبح اجتماعی استفاده از آنها، به اقدامات خطرناکی مانند استفاده از سوزن مشترک می‌انجامد.
رتبه‌بندی آسیب به استفاده‌کنندگان عملا ارتباطی به جرم‌انگاری یا جرم‌زدایی جهانی ندارد؛ زیرا که این آسیب‌ها با تأثیرات ذاتی این مواد بر ذهن و بدن مرتبط است. با این حال، در صورت تغییر وضعیت قانونی این مواد، ممکن است میزان آسیب‌زایی آنها نیز برای جامعه دستخوش تغییر شود، مانند آنچه که در کشور پرتغال مشاهده شد.
نتایج حاصل از تحقیق چه بود؟
این مقاله نمایانگر گامی بزرگ در درک ما از مضرات مواد مخدر است، اما به هیچ وجه پاسخی جامع نیست. کارهای بیشتری جهت تعمیم این تجزیه تحلیل‌ها به دیگر کشورها، گروه‌های اجتماعی مربوطه، مزایای مواد و انگیزه‌ی مصرف‌کنندگان مربوطه باید صورت گیرد.
در یک مطالعه مشابه در سال 2015، چهل متخصص مواد مخدر از سراسر اتحادیه اروپا، به 20 دارو بر اساس همان 16 معیار آسیب، نمره دادند. به طور کلی، می‌توان گفت که نمرات ارائه شده توسط کارشناسان اتحادیه اروپا در این مطالعه بسیار شبیه به نمرات ارائه شده توسط Drug Science در سال 2010 در مورد کشور بریتانیا بود.
الکل، هروئین و کراک به عنوان مضرترین مواد مخدر معرفی شدند (به ترتیب با نمرات آسیب وزنی کلی 72، 55 و 50). دیگر مواد دارای نمره کلی آسیب وزنی 38 یا کمتر بودند، این نشان می‌دهد که آسیب آنها نسبت به الکل بسیار کمتر بوده است.
برای دسترسی آزاد به گزارش کامل این تحقیق، به لینک زیر مراجعه کنید:
https://drugscience.org.uk/wp-content/uploads/2010/04/MCDA_Lancet_1-11-10.pdf
