زمانی که من برای اولین بار یک تمرین مدیتیشن معمولی انجام دادم، خیلی سریع متوجه تأثیر آن در روند زندگی‌ام شدم. به همین دلیل، تصمیم گرفته‌ام که اطلاعاتی در خصوص علم پشت مدیتیشن و چگونگی ایجاد تأثیرات آن در زندگی با شما به اشتراک بگذارم. مواردی که در ادامه این مقاله از مجموعه پادکست های مدیتیشن دارما خواهید خواند، در واقع، فقط یک نمای کلی بسیار وسیع و بسیار ساده از آنچه در مغز، هنگام تمرین مدیتیشن، اتفاق می‌افتد، است.
مدیتیشن چگونه کار می‌کند؟
در تصویر بالا، نمودار علمی من درباره مغز شما قابل مشاهده است.
(مسلماً مغز شما به‌طورکلی، بسیار شیک‌تر از عکس بالا است - اما فعلاً همین را از من بپذیرید).
از نظر فیزیکی، سلول‌های عصبی در مغز شما سیناپس یا اتصالات/شکاف‌های کوچکی بین یکدیگر ایجاد می‌کنند. اطلاعاتی که در امتداد سلول آبی در حال حرکت است، باید به سلول سبز برسد و این کار را از طریق انتشار انتقال‌دهنده‌های عصبی شیمیایی در سیناپس بین سلول‌ها انجام می‌شود که پیام‌ها را از یک سلول به سلول دیگر منتقل می‌کنند.
این پیام‌ها یا محرکی را منتقل می‌کنند (اوه، این قابلمه داغ است) یا بدن را به واکنشی وامی‌دارند (دستت را حرکت بده). این فرآیند در نانوثانیه اتفاق می‌افتد؛ چرا که در غیر این صورت، ممکن است در اثر تماس طولانی‌مدت با قابلمه داغ بسوزیم.
برای مدت‌های طولانی، اعتقاد بر این بود که مغز ساختاری ثابت» با فیزیولوژی بسیار ثابت شبیه آرنج یا زانو یا هر ساختار ثابت دیگری در بدن است. البته تاکنون تحقیقات نشان داده است که واقعاً مطالعه مغز به هر طریقی دشوار است. با این‌حال، مطالعات بیشتری از طریق پیشرفت فناوری‌های تصویربرداری مغز (مانند توپوگرافی کامپیوتری با انتشار فوتون یا اسکن (SPECT در حال انجام است که ثابت می‌کند که درواقع امکان تغییر فیزیولوژی سلول‌های عصبی وجود دارد.
به‌عبارت‌دیگر، ما توانایی تغییر نحوه عملکرد مغز را داریم.
نحوه استفاده از مغز می‌تواند به تعیین روش عملکرد مغز و فیزیولوژی آن کمک کند و بالعکس، روش عملکرد مغز و فیزیولوژی آن به نحوه استفاده از مغز کمک می‌کند (چیزی شبیه این داستان که اول مرغ بوده است یا تخم‌مرغ).
نوروپلاستی
نوروپلاستی به توانایی مغز برای سازمان‌دهی مجدد خودش و ایجاد مسیرها و شبکه‌های عصبی جدید که در امتداد آن‌ها اطلاعات بتواند جریان پیدا کند، گفته می‌شود.
به عقیده من، ما پیرمی‌شویم زیرا فرصت‌های خود را برای تحریک مسیرهای عصبی جدید متوقف می‌کنیم. ما در چرخه پرهیاهوی زندگی روزمره گرفتار می‌شویم - بیدار شوید، رفت‌وآمد کنید، کار کنید، کارکنید در خانه، شام‌های مشابه داشته باشید، تلویزیون تماشا کنید، بخوابید، بیدار شوید، تکرار کنید. ما بدن، ذهن و روح خود را برای ایجاد مسیرهای عصبی جدید مانند دوران کودکی - یادگیری رشد و توسعه - به چالش نمی‌کشیم. همچنین، به دلیل راحتی، مجبور کردن خود به انجام کارهای جدید که نیاز به کمی شجاعت دارد را متوقف می‌کنیم، درحالی‌که حتی انتخاب مسواک زدن با دست مخالف یا انتخاب یک سرگرمی جدید تصادفی می‌تواند برای فعالیت‌های عصبی جدید محرک باشد!
به هر صورت به نحوه عملکرد مدیتیشن بازگردیم:
مراحل اولیه مدیتیشن به معنای واقعی کلمه مشاهده یا تماشای افکار شما در هنگام آمدن و رفتن آن‌ها است. هرچه بیشتر این کار را انجام دهید، راحت‌تر می‌توانید افکار خود را خارج از مدیتیشن مشاهده کنید و هنگامی‌که بتوانید افکار خود را مشاهده کنید، به‌جای اینکه در افکار خود غوطه‌ور شوید، یک‌فاصله کوچک بین فکر و پاسخ به فکر ایجاد می‌کنید.
وقتی این فاصله کوچک بین فکر و عکس‌العمل شما نسبت به آن وجود داشته باشد، به‌جای اینکه به‌صورت تکانشی واکنش نشان دهید، می‌توانید با سهولت بیشتری پاسخ‌های هدفمند را انتخاب کنید. تکانشی در واقع، فقط یک کلمه است، در صورتی‌که در چنین موقعیتی هر کدام از مسیرهای عصبی فعالیت بیشتری انجام می‌دهند و هنگامی‌که ما بین ماشه و پاسخ خود فضای تنفسی کوچکی داریم - می‌توانیم به‌طور مؤثر نحوه پاسخگویی خود را انتخاب کنیم. در نمودار زیر یک مسیر عصبی ساده شده را مشاهده می‌کنید.
(نمودار فوق، برگرفته از صفحه 173 کتاب من با عنوان "آموزش یوگا در خانه" است - راهنمای تمرین مبتدیان)
با گذشت زمان، اگر انتخاب رفتار تکرار شود، یک شبکه کاملاً جدید از سیناپس‌ها در مغز ایجاد می‌شود. پلاستیسیته عصبی و عملکرد مغز در تعیین این سازمان‌دهی به مغز کمک می‌کند و با تکرار این رفتارهای جدید، مغز یاد می‌گیرد که فیزیولوژی را با عکس‌العمل‌ها و رفتارهای جدید تطبیق دهد؛ یعنی به معنای واقعی کلمه مسیرهای عصبی جدید و به‌زودی مسیرهای تکانشی» جدید را ایجاد و مستحکم کند.
این البته بدان معنا نیست که شما همیشه احساس کنید که همیشه باید به شیوه‌ای آسان، آرام و منطقی رفتار کنید (و ممکن است مواردی وجود داشته باشد که لازم باشد خشمگین شوید!) اما مسیرهای عصبی که در حال حاضر در مغز ایجاد شده‌اند، آن‌هایی هستند که از آن زمان شروع می‌شوند، حالت آرام، هوشیار و پاسخگو به‌جای حالت واکنشی شدید.
به‌طور خلاصه - مدیتیشن اساساً شما را با ایجاد فاصله بین افکار و پاسخ به افکار خود، به صندلی رانندگی زندگی خود بازمی‌گرداند که در نتیجه، تفاوت در رفتار و اعمال مکرر ایجاد می‌کند که به‌نوبه خود موجب به ایجاد مسیرها و شبکه‌های عصبی جدیدی می‌شود که در نهایت، به ایجاد فضای بیشتر بین افکار شما و پاسخ به افکار به شما کمک می‌کند.
اگر بیشتر به دنبال شواهد علمی هستید تا مجموعه تئوری‌ها و فرضیه‌ها و روش‌هایی که به‌غلط علمى قلمداد می‌گردند و به آن‌ها شبه‌علم گفته می‌شود، من قطعاً Sane New World-Ruby Wax پرفروش‌ترین کتاب سلامت روان و ذهن آگاهی از کتاب راهنمای ذهن آگاهی با عنوان "مغز خود را تغییر دهید، زندگی خود را تغییر دهید (Change your Brain, Change your life) (برنامه موفقیت‌آمیز برای غلبه بر اضطراب، افسردگی، خشم و وسواس) اثر دکتر دانیل جی. آمین) و کتاب "بدن نمره را حفظ می‌کند" (The Body Keeps the score) نوشته بسل ون در کالک Bessel van der Kalk را برای مطالعه بیشتر، پیشنهاد می‌کنم.
اگر می‌خواهید این علوم را در زندگی خود به کار بگیرید، در راهنمای مبتدیان 5 روزه من برای مجموعه مدیتیشن زیر ثبت‌نام کنید! هر مدیتیشن تقریباً 10 دقیقه است و من شک ندارم که شما شاهد تغییرات شگفت‌انگیز آن و تاثیرات مدیتیشن در زندگی خود خواهید بود.
نظرات کاربران
امتیاز کل
در حال حاضر نظری ثبت نشده است
ثبت نظر
امتیاز شما