شیر سنتی بهتر است یا پاستوریزه؟
در دنیای امروز، انتخاب بین شیر سنتی و پاستوریزه یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که در ذهن مصرف‌کنندگان وجود دارد. هر دو نوع شیر مزایا و معایب خاص خود را دارند که بررسی دقیق آن‌ها می‌تواند به انتخاب بهتر کمک کند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های شیر پاستوریزه و سنتی، مزایا و معایب هر کدام، و دیگر جنبه‌های مرتبط با این موضوع خواهیم پرداخت. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد و داشتن انتخابی بهتر به اپیزود ” شیر و لبنیات” در دارما کلینیک مراجعه کنید.
فرق بین شیر پاستوریزه و سنتی
شیر یکی از منابع مهم تغذیه‌ای در سراسر جهان است و مصرف آن در انواع مختلف از جمله شیر پاستوریزه و شیر سنتی رایج است. در این بخش، به بررسی تفاوت‌های اصلی بین این دو نوع شیر می‌پردازیم.
شیر پاستوریزه
شیر پاستوریزه به شیری گفته میشود که در فرآیندی صنعتی تحت حرارت قرار می‌گیرد تا باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر آن از بین بروند. این فرآیند معمولاً در دمای ۷۲ درجه سانتی‌گراد و به مدت ۱۵ ثانیه انجام میشود. هدف اصلی این فرآیند، افزایش ایمنی و ماندگاری شیر است بدون اینکه ترکیبات مغذی آن به‌طور قابل توجهی کاهش یابد.
مزایای شیر پاستوریزه:
- ایمنی بیشتر: فرآیند پاستوریزاسیون باعث از بین رفتن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر میشود که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های مختلف شوند.
- ماندگاری طولانی‌تر: شیر پاستوریزه به دلیل کاهش بار میکروبی، ماندگاری بیشتری دارد و می‌توان آن را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد بدون اینکه فاسد شود.
- کنترل کیفیت: در فرآیند تولید شیر پاستوریزه، کنترل‌های کیفی دقیقی انجام میشود تا از سلامت و کیفیت محصول نهایی اطمینان حاصل شود. این کنترل‌ها شامل بررسی وجود آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر مواد مضر نیز میشود.
شیر سنتی
شیر سنتی به شیری گفته میشود که بدون فرآوری صنعتی به مصرف می‌رسد و معمولاً به صورت محلی و با روش‌های سنتی تولید میشود. این شیر به طور مستقیم از گاو دوشیده شده و به مصرف‌کننده عرضه میشود.
مزایای شیر سنتی:
- 1. طعم بهتر: بسیاری از مصرف‌کنندگان معتقدند که شیر سنتی طعم بهتری دارد و غلیظ‌تر است. این شیر معمولاً دارای چربی بالاتری است که به طعم و غلظت آن افزوده میشود.
معایب شیر سنتی:
- ریسک‌های بهداشتی: شیر سنتی ممکن است حاوی باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضری باشد که به دلیل عدم پاستوریزاسیون از بین نمی‌روند و می‌توانند باعث بیماری‌های مختلفی شوند. در برخی موارد، این میکروب‌ها می‌توانند بسیار خطرناک باشند.
- ماندگاری کمتر: شیر سنتی به دلیل عدم پاستوریزاسیون، ماندگاری کمتری دارد و باید سریع‌تر مصرف شود تا از فاسد شدن جلوگیری شود.
چرا شیرهای سنتی پاستوریزه طعم بهتری دارند؟
تفاوت در طعم و غلظت بین شیر پاستوریزه و شیر سنتی یکی از موضوعات پرطرفدار بین مصرف‌کنندگان است. در اینجا به دلایل اصلی این تفاوت می‌پردازیم.
فرآیند پاستوریزاسیون
یکی از دلایل اصلی که باعث میشود شیر پاستوریزه مزه آب دهد، فرآیند حرارتی پاستوریزاسیون است. در این فرآیند، علاوه بر باکتری‌های مضر، برخی از ترکیبات فرار و طعم‌دهنده نیز کاهش می‌یابند که ممکن است طعم شیر را کمتر غنی و طبیعی جلوه دهد.
محتوای چربی
یکی دیگر از عوامل مؤثر بر طعم و غلظت شیر، محتوای چربی آن است. شیر سنتی معمولاً دارای چربی بیشتری است که به طعم و غلظت آن افزوده و باعث میشود شیر سنتی خوشمزه‌تر و غلیظ‌تر به نظر برسد. در مقابل، شیر پاستوریزه‌ای که به صورت کم‌چرب یا بدون چربی عرضه میشود، ممکن است طعم کمتری داشته باشد و برخی افراد آن را “آبکی” توصیف کنند.
جوشاندن
شیر سنتی اغلب قبل از مصرف جوشانده میشود که می‌تواند به تبخیر آب و افزایش غلظت آن کمک کند. این فرآیند جوشاندن باعث میشود که شیر سنتی غلیظ‌تر و دارای طعم قوی‌تری شود. در مقابل، شیر پاستوریزه به دلیل فرآوری صنعتی و عدم نیاز به جوشاندن، چنین تغییری در غلظت و طعم را تجربه نمی‌کند.
روش نگهداری
شیر سنتی معمولاً به صورت محلی تولید میشود و سریع‌تر به مصرف‌کننده می‌رسد، که می‌تواند تازگی و طعم آن را حفظ کند. در حالی‌که شیر پاستوریزه معمولاً از مزارع بزرگ‌تر جمع‌آوری و به صورت صنعتی فرآوری و بسته‌بندی میشود، که ممکن است تا حدی بر طعم آن میگذارد.
چرا شیرهای پاستوریزه دیر فاسدپذیرند
دلایل دیر فسادپذیری شیر پاستوریزه
- فرآیند پاستوریزاسیون
شیر پاستوریزه تحت فرآیند حرارتی پاستوریزاسیون قرار می‌گیرد. این حرارت باعث از بین رفتن بسیاری از باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر میشود که می‌توانند باعث فساد شیر شوند. به همین دلیل، شیر پاستوریزه ماندگاری بیشتری دارد و می‌توان آن را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد.
- کاهش بار میکروبی
در فرآیند پاستوریزاسیون، کاهش بار میکروبی شیر باعث میشود که شیر در برابر فساد مقاوم‌تر باشد. باکتری‌های مضر و میکروارگانیسم‌های فسادزا که در شیر سنتی وجود دارند، در شیر پاستوریزه به طور قابل توجهی کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند. این موضوع نقش مهمی در افزایش ماندگاری شیر پاستوریزه دارد.
- بسته‌بندی و نگهداری
شیر پاستوریزه به صورت صنعتی بسته‌بندی میشود که این بسته‌بندی‌ها معمولاً به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از ورود هوا و آلودگی‌های خارجی جلوگیری کنند. همچنین، شیر پاستوریزه در شرایط بهداشتی و تحت نظارت‌های کیفی دقیق نگهداری میشود که این امر نیز به افزایش ماندگاری آن کمک می‌کند.
- دلایل فسادپذیری شیر سنتی
شیر سنتی به دلیل عدم پاستوریزاسیون و فرآوری صنعتی، حاوی باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های طبیعی بیشتری است. این باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به سرعت در شیر رشد کرده و باعث فساد آن شوند. علاوه بر این، شیر سنتی معمولاً در شرایطی نگهداری میشود که ممکن است بهداشتی نباشند و این موضوع نیز به فساد سریع‌تر آن کمک می‌کند.
آیا در دامداری های صنعتی با گاوها آنتی بیوتیک خورانده میشود؟
در دامداری‌های صنعتی، آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌ها و عفونت‌های گاوها استفاده می‌شوند. اما شیر این گاوها تا زمانی‌که اثرات آنتی‌بیوتیک از بین نرفته، برای مصرف انسان استفاده نمی‌شود. کارخانه‌های لبنیات با استفاده از کیت‌های خاصی، شیر را از نظر وجود آنتی‌بیوتیک‌ها کنترل می‌کنند و در صورت مثبت بودن تست، آن را از چرخه مصرف خارج می‌کنند.
آیا در شیر و لبنیات پاستوریزه نگهدارنده و افزودنی وجود دارد؟
در ایران، استفاده از نگهدارنده‌ها در شیر و لبنیات پاستوریزه به جز در موارد خاص مانند پنیر فرآوری شده، مجاز نیست. این مواد ممکن است در برخی محصولات مانند دوغ و ماست یافت شود، اما به طور کلی در شیر پاستوریزه استفاده نمی‌شود. کارخانه‌های لبنیات با رعایت زنجیره سرما و بسته‌بندی بهداشتی، مانع از فساد شیر می‌شوند و نیازی به استفاده از نگهدارنده‌ها ندارند
نتیجه‌گیری
شیر پاستوریزه با فرآوری‌هایی که دارد، از لحاظ بهداشتی و ماندگاری بهتر است، اما ممکن است طعم و غلظت شیر سنتی را نداشته باشد. انتخاب بین این دو نوع شیر به ترجیحات شخصی و نیازهای بهداشتی مصرف‌کننده بستگی دارد. در هر صورت، توجه به کیفیت شیر و رعایت اصول بهداشتی در مصرف آن بسیار حائز اهمیت است.
منابع:
«تولید شده توسط هوش مصنوعی»
